Maurice de Hond over rapport van de OVV. "Rapporteurs zeer ontstemd over onwil regering en RIVM"
De Onderzoeksraad voor Veiligheid (O.V.V.) in Nederland heeft in oktober jl. haar 2e rapport uitgebracht over de Coronacrisis. Het 3e rapport zou in concept ook klaar zijn en voor reacties gestuurd naar de ministeries. Delen ervan lijken al uitgelekt te zijn. Op de valreep van 2022 wordt het belangrijkste hiervan weergegeven.
Rapporten van de Onderzoeksraad voor Veiligheid
Het eerste rapport van de O.V.V. betrof de periode tot september 2020. Het is in februari 2022 gepubliceerd.
Het tweede rapport van de O.V.V. betrof de periode van september 2020 tot juli 2021. Het is in oktober 2022 gepubliceerd.
Het derde rapport van de O.V.V betreft de periode van augustus 2021 tot juli 2022. Het rapport lijkt in concept klaar te zijn, maar is nog niet gepubliceerd. Het is aangekondigd voor “in de loop van 2023”. Gezien de aangekondigde inhoud en het explosieve karakter ervan kan verwacht worden dat het pas na de verkiezingen voor de Provinciale Staten in maart a.s. naar buiten zal worden gebracht.
Belangrijkste adviezen van delen 1 en 2
In het licht van waar we nu staan en we nu weten zijn de volgende adviezen van de eerste twee rapporten meest relevant:
In het eerste deel ging het vooral over een betere voorbereiding voor een crisis, duidelijkere taakafbakening van alle hoofdrolspelers en een inzet van meer deskundigen dan alleen de medici. Ook vond het rapport dat gezorgd moest worden voor betere data en dat die ook bij besluitvorming gebruikt moet worden.
In het tweede deel was het eerste en belangrijkste advies het volgende: “Zorg ervoor dat de maatregelen die genomen zijn tijdens de coronacrisis zo spoedig mogelijk afzonderlijk worden geëvalueerd op de beoogde en niet-beoogde effecten ervan, zodat deze kennis beschikbaar is bij besluitvorming over soortgelijke maatregelen in een volgende besmettingsgolf of pandemie. Zorg bij toekomstige maatregelen voor een goede monitoring en evaluatie van effecten en uitvoeringsaspecten.”
Daarnaast ging het grootste deel van de adviezen – wederom – over de crisisstructuur van de overheid en de scheiding van verantwoordelijkheden van politici en adviseurs (zoals het OMT). Alsmede het advies om te komen tot een openbaar reglement voor het OMT en haar leden, waar o.a. ook staat hoe de woordvoering is geregeld.
Deel 3
Zoals op de website van de O.V.V. staat aangekondigd richt dit derde onderzoek zich op “onderwerpen die relevant waren voor de gehele duur van de coronacrisis, zoals de doelstellingen en strategieën van het kabinet en de wijze waarop zicht is gehouden op het virus en de gevolgen. Als ook de afwegingen rondom de invoering en versoepeling van maatregelen”. Het concept zou al klaar zijn, maar – net zoals het vorige rapport – wordt aan de ministeries en RIVM de gelegenheid geboden te reageren, zodat de reacties bij de publicatie van het rapport worden meegenomen. Verwacht wordt dat één en ander pas na maart (de Provinciale Statenverkiezingen) zal worden gepubliceerd.
Concepten van het rapport lijken te zijn uitgelekt. Er worden diverse harde noten in gekraakt. Die harde noten betreffen alle vooraf genoemde punten die in het rapport aan de orde zouden komen.
De rapporteurs van de O.V.V. zijn blijkbaar zeer ontstemd over de onwil van de betrokkenen (regering, ministerie VWS en RIVM) om het advies uit hun tweede rapport op te volgen, namelijk het zo spoedig mogelijk afzonderlijk evalueren van de maatregelen en de beoogde en niet-beoogde effecten ervan. Juist die onwil draagt er volgens de O.V.V. toe bij, dat besluitvorming in de toekomst bij een volgende vergelijkbare crisis (virusuitbraken) verkeerde maatregelen genomen gaan worden met het risico op veel meer nadelen dan voordelen.
Dit lijken de belangrijkste bevindingen en adviezen te zijn.
Het RIVM-model
De onderzoekers zijn zeer kritisch over de gang van zaken rond de RIVM-modellering op basis waarvan veel besluitvorming was gebaseerd. Het was niet transparant, waardoor het ook niet mogelijk was om te zien hoe met andere regels of andere input de uitkomsten zouden wijzigen. Plus dat bij de presentatie van de modellen niet is gecommuniceerd, dat er maar een hele kleine kans was dat de meest zwarter scenario’s ook daadwerkelijk uit zouden komen. Uitgebreid wordt ingegaan op de verkeerde aannames die ten grondslag lagen aan het model dat leidde tot de lockdown van december 2021, waarbij Nederland de enige was die daartoe overging.
Het RIVM wordt op de vingers getikt omdat ze er weinig aan aan gedaan heeft om vanaf maart 2020 nieuwe informatie te betrekken bij het model. Daarnaast wordt erop gewezen dat er onder de leden van het OMT niemand was met echte kennis over modellering en data-analyses, zodat ze klakkeloos de informatie overnamen. Dit werd dan ook nog regelmatig verspreid via de reguliere media en interviews.
De kwaliteit van de data
Net zoals in de eerdere rapporten uiten de onderzoekers kritiek op de kwaliteit van de data en de blijkbare weerstand tegen het verbeteren ervan of de onmacht om dat te doen. Desondanks zijn er toch door RIVM en OMT zware conclusies uit de data getrokken, die altijd werden gebruikt ter onderbouwing van maatregelen, die doorgaans niet echt op basis van data waren genomen.
Vasthouden aan verkeerde maatregelen
Er worden meerdere maatregelen gememoreerd die genomen zijn, waarvan men al snel wist (en bij een deel ook van tevoren had kunnen weten) dat dit het beoogde effect niet had en/of te zware nevenschade zou opleveren. Desondanks werden die dan toch nog lang voortgezet met alle gevolgen van dien.
Hieronder vallen:
De Coronatoegangspas, waarvan men al had kunnen weten dat ook degenen die gevaccineerd waren anderen konden infecteren.
Het verplicht dragen van mondneusmaskers op allerlei openbare plekken. (MdH: China laat op dit moment zien, dat het intensief gebruik van mondneusmaskers de verspreiding niet lijkt tegen te gaan).
Het moeten houden van 1,5 meter afstand in de buitenlucht.
Het gebruik van spatschermen als bescherming.
Aerosolen
Een apart hoofdstuk wordt gewijd aan de onwil om te onderkennen dat het virus zich vooral via de lucht verspreid. Men heeft via de verplichte maatregelen een gevoel van schijnveiligheid gecreëerd (“als je je maar aan de drie basismaatregelen houdt, dan ben je veilig”) en nagelaten om op het grote belang van goede ventilatie te wijzen. Vooral in zorginstellingen heeft dat tot extra schade geleid.
Vaccinatie-aanpak
Er wordt dieper ingegaan op de aanpak van de vaccinatiecampagne. Men heeft kritiek op de organisatie van de vaccinatieprocedure en de verslaglegging. Maar vooral gaat men dieper in op het feit dat er, zeker bij de verschillende boosters, geen nuancering is gekomen ten aanzien van het belang van die booster voor verschillende subpopulaties, zoals jongeren en degenen die al een infectie hadden doorgemaakt. Ook wordt van de Gezondheidsraad en Lareb geconstateerd, dat die vooral als opdracht zagen, om te voorkomen dat er enige twijfel zou komen onder de bevolking om zich te laten vaccineren. Dieper wordt ingegaan op de laatste boostercampagne, waarbij niet uitgelegd werd, waarom er in Nederland vanaf 12 jaar werd geboosterd en diverse andere landen veel hogere leeftijdsgrenzen hadden.
Capaciteitsuitbreiding
De onderzoekers wijzen erop dat, terwijl de beperkte zorgcapaciteit steeds als argument werd gebruikt om maatregelen te nemen, er geen serieuze pogingen zijn ondernomen om dan met noodmaatregelen te komen zoals een – tijdelijke – uitbreiding van die capaciteit. Dat wordt mede toegeschreven aan de wijze waarop we in Nederland de zorg en de financiering van de zorg hebben geprivatiseerd. Niet alleen werd daardoor de data-verzameling ingewikkelder, maar ook de mogelijk samenwerking tussen verschillende instanties, omdat er verschillende financiële belangen lagen.
Oversterfte
De onderzoekers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid nemen het hoog op hoe is omgegaan met het verschijnsel “oversterfte”. Al vanaf maart 2021 is er in Nederland (en veel andere landen) duidelijk sprake van. Voor het jaar 2020 zouden dergelijke forse en aanhoudende verhogingen van de sterfte onmiddellijk leiden tot een grootschalig en diepgaand onderzoek met inschakeling van vele deskundigen. Maar geconstateerd wordt dat deze ontwikkeling in 2021 voortdurend werd genegeerd of gebagatelliseerd. Het CBS, dat op dat punt een voortrekkersrol zou moeten hebben vervuld, wordt aangesproken op het verzaken van haar taak.
Dat het nog tot eind van dit jaar heeft geduurd, voordat de data echt beschikbaar komt, wordt gezien als het beste voorbeeld van hoe men tijdens deze crisis via bureaucratische argumenten heeft nagelaten datgene te doen wat noodzakelijk was. Daarmede ook het vertrouwen in de overheid en de leveranciers van zorg ondergravend.
Vraag je eens af!
Vraag je eens af wat het zou betekenen als het rapport met deze inhoud in januari of februari a.s. zou verschijnen. In de aanloop naar de verkiezingen van half maart!
Vraag je eens af waarom inmiddels 10 maanden na de afschaling van de laatste maatregelen in Nederland dat derde en laatste rapport van de O.V.V. nog niet verschenen is!
Vraag je eens af, of alle onderwerpen in het te publiceren eindrapport echt aan de orde zullen komen of dat er bij de rapportage allerlei belangen zullen worden ontzien.
Vraag je eens af, wat er eigenlijk met die rapporten gebeurt, als we zien dat het advies over evaluaties uit het tweede rapport, door de regering wordt genegeerd.
Dat zijn de vragen die ik me aan het eind van dit jaar wel stelde. En daarom heb ik het bovenstaande geschreven. Niet omdat ik al echt weet wat er in het conceptrapport staat, als het er al is. Maar om met jullie te delen wat ik denk dat er minstens in dat rapport zou moeten staan. Een rapport dat beter vandaag dan morgen naar buiten kan worden gebracht.
Dit artikel van Maurice de Hond werd eerst gepubliceerd op zijn website: www.maurice.nl
Daar houdt Maurice je ook regelmatig op de hoogte van de stand van zaken.
Je kan 'Wie Bang is Krijgt Ook Klappen', de net verschenen autobiografie van Maurice de Hond, bestellen via onze webshop.
Lees ook onze recensie over het boek hier.
