Traditionele Media : één op drie heeft afgehaakt

De traditionele media verliezen terrein. Het medialandschap is meer versnipperd dan ooit en staatszenders zien hoe hun keurmerk iedere glans en geloofwaardigheid heeft verloren. Op de Reyerslaan in Brussel kijkt men nerveus naar de klok. Die staat al jaren op 5 voor twaalf en geeft bijgevolg onophoudelijk de correcte tijd weer.

In 2019 feliciteerde en fêteerde de VRT nog zichzelf. Berichten uit eigen huis vertelden ons hoeveel vertrouwen de Vlaming wel niet heeft in de traditionele media en in het bijzonder in de VRT en haar nieuwsdienst. Dat waren andere tijden. Een ander tijdperk, lang voor Corona. Drie afmattende jaren van onophoudelijke tegenstrijdigheden, botte censuur en eenzijdige halve waarheden, hebben de reputatie van de traditionele en institutionele media naar een schijnbaar onherstelbaar dieptepunt geduwd.

“De groep nieuwsmijders en -wantrouwers wordt jaar na jaar groter. Dat blijkt uit het Reuters Digital News Report dat binnenkort wordt gepubliceerd. Bijna één op de drie Vlamingen haakt af van de traditionele media.” - VRT NWS, 26 april 2023

Met een zweem van wetenschappelijke rigueur en journalistieke beroepsernst, publiceerde de VRT afgelopen week een gewetensonderzoekje onder de titel, “Wat maakt dat sommige mensen traditionele media mijden?” Een steekproefje onder 80 ondervraagden volstond om tot een sluitende verklaring te komen. Het moet gezegd… de ministudie die Ria Goris uitvoerde, komt tot een zeer aannemelijke bevinding. Dat is tot wanneer de VRT nieuwsdienst de harde cijfers voor ons interpreteert, nuanceert en verklaart.

Ria Goris (Erasmus hogeschool Brussel) ziet twee misnoegde profielen. De ‘afhakers’ en de ‘wantrouwers’. Afhakers hebben de buik vol van de negativiteit en de synthetische angstcampagne, terwijl de wantrouwers blijven toekijken hoe eenzijdigheid, belangenvermenging en censuur de overhand nemen. Toch trekt de VRT-journalist slechts één conclusie : de burger heeft nood aan positief nieuws. Verwacht u de komende tijd dus aan puppies die werden gered uit een waterput of een wafelenbak waarvan de opbrengsten naar een rolstoel gaan.

Een essentiële groep die een kritische massa vormt, blijft echter totaal onvermeld in deze mini-studie: de ‘goedgelovigen’. Een groep van deugdzame burgers met een onwrikbaar geloof in de politiek, in de wereldleiders en in de media. Mensen die zichzelf sceptisch noemen en voor wie iedere vorm van misdaad en machtsmisbruik zo onvoorstelbaar is, dat het per definitie een verzinsel is en gelijk staat aan een vergezochte samenzweringstheorie.

Deze ‘goedgelovers’ maken het merendeel van alle nieuwsconsumenten uit. Zij brachten op 26 mei 2019 hun stem uit en verblijven in de veronderstelling dat onze politieke leiders aan niemand rekenschap afleggen, dat Elon Musk de rijkste man ter wereld is, dat ivermectine een paardenmiddel is en dat Saddam Hoessein over massavernietigingswapens beschikte. Dit voorjaar bracht datzelfde cohort weer haar stem uit. Zij stemden ‘Wish you where here’ van Pink Floyd naar de tweede plaats in de ‘Classics-1000’ op Radio 1. Een uitstekende keuze. Een nummer voor de eeuwigheid. De rustige akoestische gitaar, de subtiele pianomelodie en de iconische zang zorgen voor een melancholische sfeer die blijft hangen. Wat velen ontgaat is de zelfreflectie waartoe Roger Waters oproept wanneer hij de vraag stelt,

Did they get you to trade Your heroes for ghosts? … … Cold comfort for change? Did you exchange A walk-on part in the war For a lead role in a cage?

"Did you exchange?" Het antwoord op die vraag luidt, ‘Yes, you did’. Ja, velen zijn ingegaan op die intellectuele inruilactie. En dat mag niet verbazen. Het nieuws is afmattend, is angstaanjagend en is negatief. Het wereldtoneel en ook onze nationale politiek is een ondoorzichtig kluwen van jachtvelden en krachtvelden. De complexiteit en de verwevenheid van alles wat daar speelt, is doodvermoeiend voor wie een hele dag heeft gewerkt en ’s avonds op zoek gaat naar ontspanning. Een eenvoudig verklaringsmodel voor al deze lichtflitsen en herrie biedt de zielenrust waarop de vermoeide Vlaming recht heeft. Door ‘programma’ na ‘programma’ uit te zenden, herprogrammeert men de software waarmee wij de ‘feiten’ wegschrijven op onze hard schijf.

Iedereen voelt aan dat er iets schort. Daarvoor hoeft men heus geen ‘afhaker’, ‘wantrouwer’ of ‘goedgelovige’ te zijn. Ook wie dagelijks afstemt op Ter Zake of De Afspraak, weet hoezeer de échte vragen worden gemeden en het échte debat wordt vermeden. Desondanks gaat de goedgemeente mee in die eenzijdige berichtgeving en schurkt het aan tegen een cancel-kultuur die iedere tegenspraak verdacht maakt. Men zou het een vorm van Stockholm-Syndroom kunnen noemen. U weet wel, dat psychologisch verschijnsel waarbij slachtoffers van een gijzeling of ontvoering sympathie en loyaliteit ontwikkelen ten opzichte van hun ontvoerders. Het begrip is vernoemd naar een gijzeling in Stockholm in 1973, toen vier bankmedewerkers sympathie ontwikkelden voor hun gijzelnemers.

Het syndroom werd later geïdentificeerd in ‘de zaak van Patricia Hearst’, die in 1974 werd ontvoerd door een linkse extremistische groepering en later sympathie toonde voor hun zaak en zelfs deelnam aan enkele van hun activiteiten.

Diezelfde Patricia Hearst was de kleindochter van William Randolph Hearst, de Amerikaanse mediamagnaat uit eind 19e en begin 20e eeuw. Hij startte in 1887 als een bescheiden uitgever van enkele kleinere dagbladen en magazines aan de Amerikaanse westkust. Minder dan 10 jaar later had hij de meest invloedrijke kranten in Los Angeles en San Francisco in portfolio. Daarmee bepaalde hij wat ten westen van de Rocky Mountains in de pers verscheen.

Maar wanneer Hearst in 1894 een versnelling hoger schakelt, verandert plots alles. Hearst’s mediabedrijf “Examiner Publishing Company” kijkt nu naar de oostkust en gaat op oorlogspad. Met agressieve overnames komen steeds meer kranten en magazines in het consortium terecht. Vanwaar die plotse expansie?

Dat lezen we in de biografie die David Nasaw's publiceerde, getiteld, "The Chief: The Life of William Randolph Hearst,”. De biografie bevat een veelzeggende passage,

Op een dag, zo gaat het verhaal, vroeg Hearst aan een redactiemedewerker hoeveel kranten hij zou moeten bezitten om het nieuws in Amerika te controleren. De schrijver antwoordde, "Er zijn negentienduizend steden en dorpen in de Verenigde Staten. Als u het nieuws in de kranten van die plaatsen kunt beheersen, zult u de natie beheersen.” Dat antwoord beviel Hearst wel en dus begon hij zoveel mogelijk kranten te kopen. - David Nasaw, 2000, "The Chief: The Life of William Randolph Hearst,”

En zo geschiedde. Althans volgens David Nasaw. W.R. Hearst bestelde een studie die hem leerde welke dagbladen hij in welke Amerikaanse grootsteden moest bezitten om totale controle te verwerven over het ‘nieuws’ in heel de Verenigde Staten. En of deze anekdote nu waar is en of David Nasaw de waarheid vertelt, dat is bijkomstig. De realiteit is dat W.R. Hearst begin 20e eeuw wel degelijk alle relevante dagbladen en magazines in bezit had, waarmee hij - en alleen hij, bepaalde wat ‘nieuws’ was. En wat niet.

W. R. Hearst maakte en kraakte politici. Hij steunde of verhinderde deelname in oorlogen. Hij besliste welke wetsvoorstellen werden ingediend en welke niet. Hij was de onbetwiste meester van de geschreven propaganda.

“Propaganda”, was tot die tijd een ongebruikelijk begrip dat pas in 1928 aandacht en betekenis verwierf, toen Edward Bernays zijn gelijknamig meesterwerk publiceerde. Hierin stelde Bernays dat propaganda een noodzakelijk en legitiem middel was om de publieke opinie te kneden om zo sociale verandering tot stand te brengen. Door de toepassing van nieuwe inzichten in de psychologie en de sociologie, diende het de belangen van degenen die de boodschap en de agenda bepaalden.

Het mag dan ook niet verbazen dat William Randolph Hearst beroep deed op de diensten van deze Edward Bernays om de publicaties van zijn media-imperium in de jaren ’20 en '30 kracht bij te zetten. Bernays gebruikte zijn expertise in public relations om de nieuwsberichten en de redactionele inhoud van Hearst’s publicaties zo vorm te geven, dat het verdoken en subliminale publiciteitscampagnes werden voor adverteerders en politieke agenda’s.

In 1898 kwamen Hearst’s dagbladen met een niet-aflatende stroom aan verhalen over Spaanse mistoestanden in Cuba waardoor de publieke opinie keerde en de Spaans-Amerikaanse oorlog van 1898 zonder één woord van kritiek kon worden opgestart. En in 1914 nogmaals, toen Amerikaanse lezers werden overrompeld door sensationele verhalen van Duitse militairen die Belgische boorlingen en babies op hun bajonetten hadden gespiest.

Of het nu gaat over de Golf van Tonkin, massavernietigingswapens in Irak, de effectiviteit of veiligheid van nieuwe ‘Wunderwaffen’ of het zinken van de Lusitania,… de waarheid is altijd het eerste slachtoffer bij het uitbreken van oorlogen. Maar wanneer media-magnaten als Carl Bertelsmann, Williams Randolf Hearst, Ted Turner, Mark Zuckerberg, Rupert Murdoch of Christian Van Thillo eigenhandig beslissen wat nieuws is en wat niet, dan bepalen zij de agenda en de uitkomst.

De VRT zal meer uit de kast moeten halen dan alleen een nieuw logo. Het vertrouwen is geschonden en door het groot aantal alternatieve mediakanalen heeft de VRT niet langer het monopoli op de waarheid. Althans, voor zij die ook andere kanalen consulteren en niet louter de staatszender of mediahuizen van grote conglomeraten.

Daarom mogen we ons vandaag gezegend voelen met zoveel alternatieve media en zoveel open source. En daarom horen we initiatieven als Consortium News, SOTT, Blckbx, een platform als Substack, CorbettReport, Judge Napolitano, The Duran, CaféWeltschmerz, Intellihub, Bitchute, Crowdbunker te koesteren, omdat ze de traditionele mediakanalen de nodige tegenwind bieden.

Joachim Van Wing kan je ook volgen en lezen op zijn substack.