De Controversatie is een initiatief dat wetenschappers samenbrengt die elk vanuit hun discipline een bijdrage willen leveren aan het wetenschappelijk en maatschappelijk debat. Dat gaat concreet om alles wat voortvloeit uit de aanpak van de coronapandemie en de zich nog steeds ontwikkelende maatschappelijke veranderingen ten gevolge daarvan.
Na twee jaar coronapandemie menen we dat er meer dan reden genoeg is voor kritische reflectie over de aanpak van de pandemie tot dusver en de steeds toenemende polarisering in de samenleving. Ook al neemt de dreiging van het virus zelf voorlopig af, toch zien we dat deze periode maatschappelijke evoluties op gang heeft gebracht die niet zomaar zullen verdwijnen en waarover reflectie noodzakelijk is. De effecten van het gevoerde beleid zullen op veel vlakken nog lang doorwerken. Grondige analyse is noodzakelijk om te komen tot een herstel van het maatschappelijke weefsel en een meer gerichte en gebalanceerde aanpak in de toekomst.
Wetenschap wordt in deze crisis als objectief, absoluut en waardenvrij voorgesteld, daar waar onzekerheid en tegensprekelijkheid net de motor zijn van wetenschappelijke vooruitgang, en het interpreteren van bevindingen altijd mensenwerk blijft. Als academici werden we binnen de universiteit geconfronteerd met een verschraling van het debat en het inkrimpen van de ruimte voor andere visies. Naast de persoonlijke impact hiervan, houdt deze evolutie een gevaar in voor de wetenschap zelf.
Dit initiatief vertrekt van de overtuiging dat een open wetenschappelijk debat met ruimte voor verschillende perspectieven absoluut noodzakelijk is. Aan de gemaakte keuzes en de visie erachter liggen immers ethisch-maatschappelijke oriëntaties ten grondslag die teruggaan op een bepaald mens- en wereldbeeld. De huidige aanpak stelt het biologische overleven boven alles. De biologische dimensie is echter onlosmakelijk verweven met, onder andere, psychologische, sociale, culturele, politieke en religieuze dimensies, allemaal aspecten waar te weinig rekening mee wordt gehouden. Op die manier wordt het bestaande maatschappelijke weefsel zwaar aangetast en levenskwaliteit en welbevinden op zowel korte als langere termijn opgeofferd aan het pure naakte 'overleven' op de korte termijn. Die keuzes vragen ruimere reflectie.
Met dit initiatief willen we verder mee vorm geven aan de oproep van het #Wintermanifest voor een open debat en bijdragen tot een voortgezette dialoog. In het Wintermanifest werd een uitgebreide analyse gepresenteerd van de voorbije periode die we onderschrijven en hier niet willen overdoen. Wel willen we mee input geven voor een debat rond de verschillende thema’s die daarin aangekaart worden. Ook ten aanzien van de veelal eenzijdige berichtgeving in de reguliere media die in het #Wintermanifest aan de kaak gesteld wordt, willen we hier een wetenschappelijk gefundeerd antwoord bieden.
Waarom De Controversatie?
De inspiratie voor de naam is te zoeken in het concept van ‘constructive controversy’, dat vertrekt van de waarde van intellectuele oppositie om tot creatieve probleemoplossingen te komen. Het innemen en verdedigen van tegengestelde standpunten in een open discussie of conversatie leidt tot het beter onderbouwen van verschillende standpunten en het uitwerken van creatieve en breder gedragen oplossingen. Aangezien ook wetenschappelijke visies vaak teruggaan op ethische keuzes en specifieke mens- en wereldbeelden, zijn wetenschappelijke debatten een essentieel onderdeel van democratische processen.
De Controversatie is een onafhankelijk initiatief en heeft geen enkele politieke affiliatie. Uiteraard kunnen individuele mensen een politieke voorkeur hebben, maar die staat los van het initiatief. Ook hier vertrekken we vanuit het principe van vrije keuze en respect voor ieders individuele voorkeuren.
We brengen vandaag een eerste bijdrage die ook verscheen op de website